Eén van de sterke punten van Xerte is share and reuse. Door middel van een interview met JaapJan Vroom en Pascal Koole, beiden senior onderwijsadviseurs omtrent innovatie, werkzaam bij twee verschillende mbo organisaties, brengt Inge dit in beeld. Hoe zijn zij in aanraking gekomen met Xerte en wat zijn de toepassingen binnen de organisatie?

Inge: JaapJan is een van de allereerste gebruikers van Xerte binnen het mbo in Nederland. En ook vanaf de start ambassadeur. JaapJan, wat doe je? En hoe ben je in aanraking gekomen met Xerte?


JaapJan: Ik ben senior adviseur onderwijsinnovatie bij het Deltion college. Aanvoerder van data ondersteunend onderwijs en trek binnen Deltion een project met als doel data van waarde te laten zijn voor het onderwijs. Ongeveer zeven jaar geleden ben ik ben in aanraking gekomen met Xerte, omdat ik zocht naar een auteurstool voor het eenvoudig maken van online modules. Toen nog met enkelen, maar na de opstart met Xerte zijn we gegroeid tot een ontwikkelstraat van e-learning met zes of zeven mensen die dit voor een groter of kleiner deel in hun takenpakket hebben.


Inge: Die ontwikkelstraat, hoe werkt dat binnen de organisatie? Ik begreep namelijk dat de docenten er zelf ook mee zijn gaan werken. Veel scholen zetten juist bij de leraren het ontwikkelen neer.


JaapJan: Je kunt inderdaad zien dat scholen dat ieder verschillend aanpakken. Sommigen zullen het in de organisatie gooien en tegen de mensen zeggen ‘Ga maar lekker ontwikkelen’, met als resultaat dat ze binnen de kortste keren duizenden modules hebben staan. Misschien wel letterlijk. Rijp en groen. Wij bij het Deltion college hebben een eigen aanpak. Dat heeft zijn voor- en nadelen. Minder focus op de kwantiteit en juist meer op de kwaliteit. Xerte krijgt steeds meer mogelijkheden. Wij begeleiden de leraren en ontwikkelen daarom samen met hen, om die mogelijkheden op de juiste manier te benutten. De ene leraar heeft veel begeleiding nodig, de ander kan het misschien wel bijna alleen af. Het is een vak, het ontwikkelen van modules.

JaapJan Vroom en Pascal Koole kennen elkaar al. Zij is namelijk senior adviseur onderwijs vernieuwing ROC Amsterdam-Flevoland bij de dienst ICT en is in aanraking gekomen met Xerte via JaapJan. Pascal werkte toen nog bij ROC Midden-Nederland. Vooral aan de professionaliseringskant van docenten. Zij zag in die tijd hoe Xerte binnen Deltion werd toegepast.

Inge: Nu ben ik benieuwd, Pascal, wat trekt jou tot Xerte? En hoe ging de dat in zijn werk bij ROC Amsterdam-Flevoland?


Pascal: De modules die Deltion had gemaakt voor de professionalisering van docenten kwam ik tegen toen ik nog bij ROC Midden-Nederland werkte. Dat vond ik érg interessant. Maar natuurlijk was het ook gewoon het totaalpakket en de mogelijkheden wat mij trok. Bij ROC Amsterdam-Flevoland, zijn we afgelopen jaar rond april begonnen. Eigenlijk parallel met Corona.

Die situatie gaf urgentie en de vraag naar digitale leermiddelen nam heel snel toe. Het feit dat we toen net Xerte hadden geïnstalleerd hielp om aan die vraag te voldoen en ook bij het maken van handleidingen voor docenten.


Inge: Dat is knap lastig! Hoe hebben jullie dat toen aangepakt?



Pascal: We hadden nog niet eens al onze templates klaar voor de modules. Zulke zaken ontbraken nog op dat moment. De modules en templates zijn tegelijkertijd met elkaar opgebouwd. Ik kijk dus nog met enige jaloezie naar Deltion. Een ontwikkelstraat met zeven medewerkers en samenwerken met de docent. Zoveel hulp kunnen bieden voor digitale leermiddelen van kwaliteit. Toch hebben wij in een jaar ook al heel veel kunnen bereiken en hebben we een groep enthousiaste gebruikers.

Dashboards

Inge: JaapJan, als ik even naar jou kijk, jullie gebruiken ook een dashboard naast Xerte. Hoe zetten jullie dat in?


JaapJan: We gebruiken inderdaad het dashboard van Xerte. Wij vinden het toegevoegde waarde hebben voor leraren. Het geeft hen inzicht in hoe ze leerlingen verder kunnen helpen. Wij gebruiken het dashboard vooral veel bij ‘flipping-the-classroom’. Via het dashboard kunnen we zien wat ze gedaan hebben en wat de leervragen zijn. Het is namelijk zo dat de theorie- of verwerkingslessen volgen op het doornemen van zo’n ‘flipping-the-classroom’ module en die moeten op maat gemaakt worden. Door het dashboard kun je heel goed differentiëren, omdat je precies weet wat ze wel of niet begrijpen van de theorie die je in de module aanbiedt. 

Deltion werkt met zogenaamde ‘recepten’, ontworpen door het team van de ontwikkelstraat. Kant-en-klare templates die in Xerte aangeboden worden, zodat leraren die kunnen kiezen. Zij hoeven dan alleen maar de teksten in te vullen en visueel materiaal toe te voegen. Het handige is dat het dashboard hiervoor dan al direct is ingericht!

Share and reuse

Inge: Xerte heeft een aantal speerpunten… Bijvoorbeeld accessibility, maar Xerte is ook media-rijk en interactief. Eén van de meest belangrijke en mooie speerpunten die Xerte heeft, vind ik, is ‘share and reuse’. Oftewel: delen en hergebruiken. Nu weet ik dat jullie daar allebei behoorlijke voorstanders van zijn dus ik ben eigenlijk heel benieuwd naar jullie ervaring hiermee binnen Xerte, wat jullie ideeën daarover zijn en wat je wens is voor de toekomst? Pascal?


Pascal: Het bijzondere aan Xerte is natuurlijk dat je daar materialen mee kunt maken die in iedere leeromgeving gebruikt kunnen worden. Materialen die in tegenstelling van tot andere programma’s ook écht geïntegreerd kunnen worden in de leeromgeving. In het mbo zijn ontzettend veel verschillende digitale leeromgevingen in omloop. Anderzijds, een groot deel gebruikt alléén Microsoft Teams en heeft geen apart LMS (Leer Management Systeem).

Als ik kijk naar het mbo 2030… Ik zat laatst in een landelijke call van het OCW waar 150-200 mensen uit het hele mbo samenkomen om te bespreken waar we nu naartoe gaan met het mbo richting 2030? Daar zie je toch heel duidelijk samenwerking als wens, in plaats van concurrentie tussen scholen. En in de regionale opgave: veel meer samenwerken met regionale bedrijven, flexibel kunnen zijn, actueel kunnen zijn met studiematerialen en keuzes kunnen bieden aan volwassenen. Aan burgers die willen bijscholen, die snel een andere richting uit willen kunnen. Flexibiliteit in hun loopbaan.

Daarvoor moeten we wel zoveel mogelijk goed leermateriaal beschikbaar stellen zonder hobbels en bobbels. De termen die je echt ziet voor 2030 zijn: gepersonaliseerde leerpaden, hoge mate van keuze, laagdrempelig en snel bij kunnen leren, actueel en regionaal. Dat staat toch een beetje haaks op het gebruik van bijvoorbeeld boeken van uitgeverijen. Ik denk dat Xerte ons wel een mooie kans biedt voor een nieuwe beweging met zijn allen.

Afbeelding 1: Xerte module van het ROC van Amsterdam.

JaapJan: Dus jij bedoelt dat je materiaal van andere scholen kan laten gebruiken door studenten of leraren, hoe zie je dat voor je?


Pascal: Wat ik graag voor me zou zien is een goed doorzoekbaar systeem, toegankelijk voor iedereen. Wanneer ik in Google intik ‘ik wil leren lassen’, zou ik een aantal mooie producten moeten vinden om dat te leren. Materiaal van misschien wel drie of vier verschillende scholen. En dan kan ik kijken welke een keurmerk heeft, wat is nu goed materiaal? Ook handig voor al onze docenten die een persoonlijk leerplan willen uitstippelen met hun student. Dat persoonlijk leerplan wordt haalbaarder omdat we met zijn allen materialen beschikbaar hebben gesteld.


JaapJan: Dat vergt dan natuurlijk niet alleen dat materiaal gedeeld wordt, maar dat je dus ook een hele goede centrale data plek moet hebben vanwaar we de modules kunnen bereiken. Daar ontkom je niet aan. De beschrijving en de meta-data van de training moet beschikbaar zijn.


Pascal: Een goede ‘repository’ waar in ieder geval alles in zit, zodat je vanuit verschillende hoeken en gaten dat materiaal kunt vinden.


JaapJan: Ook is het belangrijk dat scholen materiaal niet zelf hoeven te leveren aan deze ‘repository’. Dit concept komt bijna elke acht jaar weer terug op de agenda! Het moet op de één of andere manier geautomatiseerd worden, daar zijn we volgens mij al aardig mee op weg. Om met bepaalde feed-mogelijkheden te zorgen dat je materialen in de lijst komen te staan. Wat ik dan zo gaaf vind bij Xerte, is dat je ook je bronmaterialen met elkaar kunt delen. Dat iemand het materiaal zou kunnen downloaden en het kan aanpassen op basis van jouw bronmateriaal. Je ziet heel vaak dat open leermateriaal in de naam wel open is, wat betekent dat je het mag hergebruiken, maar als je het wilt aanpassen dan is dat onmogelijk. In de meeste van die online modules, kun je niet knippen. Dan moet je het opnieuw opbouwen.


Inge: Ik wil even inhaken op je eerdere woorden dat deze trend om de acht jaar weer terugkomt. Ik merk zelf ook wel de angst die men vaker heeft om materialen te delen. Dat ze er uren aan besteed hebben, maar het dan gratis weg moeten geven. Wat is jullie beeld daarbij?


Pascal: Ik sta er ook altijd wel een beetje dubbel in. Ik merk ook dat mensen graag willen dat alles wat uit hun organisatie komt perfect is en daarom terughoudend zijn om het te delen. Wat wij proberen te doen is docenten vooral te complimenteren met dat ze überhaupt digitale materialen aan het maken zijn, het ziet er ook al heel snel heel erg mooi uit en dat stimuleert. 


JaapJan: Dat is mooi wat je zegt. Wat ook meespeelt, denk ik, is dat je het de gewoonste zaak van de wereld moet vinden.


Inge: Dat het gedeeld wordt?



JaapJan: Ja! Het werkt soms ook wel een beetje tegen ons, moet ik zeggen. Alles wat wij aan video's maken en aan Xerte's maken is in principe open, dat zeggen we dan ook tegen de leraren. Dan zien we af en toe dat leraren zeggen dat ze het dan niet maken. Dan moet je wel even achter je oren krabben of je  wel op de goede weg bent? Maar over het algemeen vinden mensen het wel normaal als wij het ook normaal vinden, als wij er een punt van maken dan gaan leraren er ook over nadenken.

Afbeelding 2: Xerte module van het Deltion College.

Pascal: Door die lijst te hebben waarin we de materialen verzamelen kunnen we hen ook mooie voorbeelden van andere docenten laten zien. Ze vinden het vooral ook gaaf, dan willen ze daar met hun materiaal ook tussen staan. Wees er vooral ook trots op. Wat ik ook nog even wil zeggen is dat het heel belangrijk is dat vanuit managers, directies, besturen, ook echt wel duidelijk de stelling genomen moet worden dat delen belangrijk is. Dat we dus ook als organisatie de mensen die delen complimenteren en stimuleren.


Inge: Wat ook een enorm voordeel is natuurlijk, dat zij daardoor ook toegang krijgen tot materialen van anderen, die ze zelf weer kunnen hergebruiken. Wat ik merk is dat daar ook nog vaak niet aan gedacht wordt. Het is niet alleen maar geven, het is natuurlijk ook nemen. Het is Share & Reuse’!

We gaan naar de afronding toe. Ik heb nog een laatste vraag, wat zouden jullie nog kort kwijt willen aan de lezers? Een quote, een wens?


Pascal: Omarm ‘creative comments’, omarm open leermiddelen en doe daar ook gewoon je best voor. Neem iemand uit je omgeving daarin mee. Toch wel het gedachtengoed van open leermiddelen  het kost je misschien iets meer moeite, maar collectief levert het ons ook meer op. Misschien alleen al aan kostenreductie voor studenten…


JaapJan: Ik zou zeggen: vind open leermiddelen de gewoonste zaak van de wereld.



Inge: Super bedankt allebei!

Er is een pagina in ontwikkeling met Xerte materiaal wat door diverse mbo-instellingen beschikbaar is gesteld onder een open (Creative Commons) licentie. Bekijk die hier! De deelnemende mbo-instellingen zijn op dit moment het Summa College, het Deltion College en het ROC van Amsterdam en er komen er steeds meer bij.